ลองทำ mechanical keyboard แบบไม่ใช้ plate

Published on June 8th, 2019

By Armno P.

หลังจากได้ลองทำ custom mechanical keyboard ขนาด 60% แบบมี arrow keys ให้ภรรยาใช้ ได้ปริศนามาคิดต่อว่า สามารทำ keyboard ขนาด 60% ที่มี arrow keys แบบไม่ต้องเสียสละปุ่ม / ให้ทับกับปุ่ม right shift ได้ไหม

คำตอบก็คือ สามารถทำได้ แต่ต้องลดขนาดของปุ่ม left shift จาก 2.25U ให้เหลือ 2U สั้นลงนิดนึง แล้วจะทำให้พื้นที่ของปุ่ม right shift เพิ่มขึ้นและใส่ปุ่ม 1U จำนวน 2 ปุ่มได้

(นึกภาพไม่ออก ลองดู layout ของ CoolerMaster SK621 ดูก็ได้ครับ)

ก็เลยจะใช้ keyboard ที่มีอยู่แล้ว คือ Mark 4 มาโมฯ ดู

ข้อจำกัดก็คือ แผ่น plate ที่ผมใช้นั้น มี layout ตายตัวเพราะมันถูกเจาะรูมาพอดีแล้ว ไม่สามารถเอาปุ่ม arrow keys ไปยัดตรงที่กรอบไว้ในรูปข้างล่างได้ ส่วนปุ่ม left shift ก็ถูกจำกัดไว้ที่ 2.25U เท่านั้น

plate คือแผ่นที่อยู่ตรงกลางระหว่าง switch กับแผงวงจร (PCB) ของ keyboard ถูกเจาะรูมาเพื่อให้วาง switch ได้พอดี ช่วยเพิ่มความแข็งแรงให้ keyboard แล้วก็ยังเป็นตัวกำหนด layout ของ keyboard ด้วย

เมื่อมันเป็นข้อจำกัด ก็เลยจะลองเอา plate ออก แล้วทำ keyboard แบบไม่ใช้ plate ดู ลองหาข้อมูลดูแล้ว พบว่าก็มีคนทำอยู่เหมือนกัน แต่อาจไม่เป็นที่นิยมเท่าไหร่

ว่าแล้วก็ลงมือเลย

รื้อ switch ออก

เริ่มจากการ desolder ถอด switch ทั้งหมดออกจาก PCB ก่อน (ไม่ชอบเท่าไหร่แต่ก็ต้องทำครับ)

หลังจากเอา switch ออกหมดแล้ว ก็ลอง test PCB กับเว็บ keyboardchecker.com ดูอีกทีว่าพังไหม โชคดีที่ไม่พัง ก็ใส่ stabilizer ลงไปได้เลย

จากนั้นก็บัดกรี switch ลงไปบน PCB ทีละตัว

ถึงแม้ว่า switch ที่ผมมีเป็นแบบ PCB-mount (5-pin) แต่ก็พบกว่าการที่ไม่มี plate มาคอยพยุง switch ทำให้บัดกรียากกว่าเดิมเยอะเลย เพราะระหว่างที่ถืออุปกรณ์บัดกรีอยู่ ก็ต้องใช้อีกมือพยายามกด switch ให้แนบชิดกับแผ่น PCB ก่อนตะกั่วจะแข็ง ค่อนข้างทุลักทุเลครับ

Split Spacebar

ในระหว่างทำไปอยู่ก็นึกได้ว่า อยากลองทำ split spacebar ด้วย ก็เลยลองด้วยเลย DZ60 ก็ support split spacebar อยู่แล้ว

ตรง spacebar จากปกติที่มี switch ตัวเดียวก็ต้องแยกเป็น 3 ตัว แล้วก็ต้องเพิ่ม 2U stabilizer อีก 2 ตัวด้วย รวมเป็นทั้งหมด 5 ตัว (แต่จะไม่ได้ใช้ stabilizer ตัวยาว 6.25U ของ spacebar)

ฟันเบี้ยว

ถึงตรงนี้ ถ้าสังเกตดีๆ ก็จะเริ่มเห็นความผิดปกติแล้ว และเห็นชัดมากตอนใส่ keycaps ลงไป นั่นก็คือ ปุ่มมันไม่ตรงอยู่หลายปุ่มมาก เหมือนฟันเด็กที่ยังไม่ได้จัดฟัน

ก็คิดว่าน่าจะเกิดจากที่ไม่มี plate นั่นแหละครับ มันเลยมีโอกาสที่วาง switch ลงไปบน PCB แล้วมันไม่ตรงเป๊ะ ก็ต้องเอากลับมาแก้อีกที ด้วยการเอาหัวแร้งจิ้มให้ตะกั่วที่ขา switch ละลายแล้วรีบจัดให้มันตรง ทีละอันๆ ไปครับ

สุดท้ายแล้วก็ดีขึ้น แต่ไม่ตรงเป๊ะเท่ากับแบบใช้ plate

Mark 4.1

เจ้า Mark 4 ของผมจากที่มี layout ANSI ธรรมดา ก็กลายเป็นเวอร์ชั่น Mark 4.1 ที่มี arrow keys, มีปุ่ม / กับปุ่ม right shift แยกกัน (แลกกับการหดปุ่ม left shift ให้สั้นลง)

พร้อมกับ split spacebar ให้เป็น gimmick เล็กๆ ให้ดูแปลกตา แต่จริงๆ การมี spacebar เล็กๆ 2 อันแยกกัน ไม่ได้ดีกว่าการมี spacebar ยาวๆ 1 อันเลย ใช้งานได้ไม่ต่างกัน อีกสักพักคงเปลี่ยนกลับไปเป็น spacebar ธรรมดา

(แต่การใส่ keycaps แบบกลับหัวเนี่ยช่วยให้พิมพ์แถวล่างได้ง่ายขึ้นจริง แนะนำให้ลอง)

สรุป

การทำ custom mechanical keyboard แบบไม่ใช้ plate นั้นสามารถทำได้

ข้อดี

1. ไม่มี plate มาเป็นตัวกำหนด layout ของ keyboard อีกต่อไป ทำให้สามารถวาง switch ไว้ตรงไหนก็ได้เท่าที่แผ่น PCB จะรองรับ
2. การแก้ไข หรือการถอดเอา stabilizer มา lube ก็ทำได้ง่ายขึ้น ถอด switch แค่ตัวเดียว
3. ตัวคีย์บอร์ดจะให้ตัวได้อีกนิดหน่อย กระด้างน้อยลง เสียงก็อาจจะเปลี่ยนไป - ข้อนี้แล้วแต่คนชอบด้วยครับ อาจไม่นับว่าเป็นข้อดีก็ได้

ข้อเสีย

1. ต้องใช้ switch แบบ PCB mount ที่มี 5 pin - จริงๆ แบบ 3 pin ก็ใช้ได้ครับ แต่แบบ 5 pin จะสะดวกกว่าเยอะ
2. ทำงานยาก บัดกรียาก มีโอกาสที่จะวาง switch ไม่ตรง - ถึงแม้จะใช้ switch แบบ 5 pin ก็ยังมีโอกาสที่จะวางไม่ตรงอยู่ดี
3. ถ้าทำ layout แปลกๆ มาก ก็อาจจะหา keycaps ใส่ยากหน่อยครับ
4. มองดูไม่สวยถ้าใช้ case แบบเตี้ย (low-profile) จะมองเห็นช่องว่างใต้ keycap เยอะ มันดูลอยๆ

ถ้าถามผมว่าคุ้มไหม ผมว่าไม่คุ้มครับ 😅 ถ้าเลือกได้ผมว่าหา plate ใส่ให้ตรงกับ layout ที่อยากได้ดีกว่า ทำงานง่ายกว่าเยอะเลย